اثر اندازه و موقعیت‌های داخلی روشنه تاج بر رشد و زنده‌مانی نهال‌های بلندمازو (Quercus castaneifolia)، شیردار (Acer cappadocicum) و توسکای ییلاقی (Alnus subcordata)

در این پژوهش با هدف بررسی تأثیر اندازه و موقعیت روشنه بر زنده‌مانی نهال‌ها، شش روشنه با اندازه­‌های متوسط (200 تا500 متر مربع) و بزرگ (بزرگتر از 500 متر مربع) در جنگل شصت‌کلاته گرگان انتخاب شدند. پس از مشخص کردن پنج قطعه‌نمونه 36 مترمربعی (6×6 متر) در جهت­‌های مرکز، شمال، جنوب، شرق و غرب روشنه­‌ها، 12 نهال یک‌ساله از هریک از گونه­‌های بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.)، شیردار (Acer cappadocicum Gled.) و توسکای ییلاقی (Alnus subcordata C. A. Mey.) با فاصله‌های 1×1 متر در آن‌ها کاشته شدند. رشد ارتفاعی و سطح فتوسنتزی نهال‌های کاشته‌شده در طول دوره رویش و زنده‌مانی نهال‌ها در انتهای دوره، مورد بررسی قرار گرفت. داده­‌ها با استفاده از روش تجزیه طرح کرت‌های دوبار خردشده و آزمون SNK تجزیه ‌و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که با افزایش اندازه روشنه، درصد زنده­‌مانی نهال­‌های هر سه گونه به‌طور معنی‌­داری کاهش یافت. هم در روشنه بزرگ و هم در روشنه­‌های متوسط، نهال­‌های بلندمازو از بیشترین زنده‌­مانی برخوردار بودند و در روشنه‌های بزرگ نهال­‌های شیردار در مقایسه با سایر گونه­‌های کاشته‌شده از درصد زنده­‌مانی کمتری برخوردار بودند. بیشترین رشد ارتفاعی نهال­‌ها مربوط به موقعیت­‌های مرکزی بود و به‌­ترتیب در موقعیت­‌های شمال، غرب، جنوب و شرق درون روشنه­‌ها، رشد ارتفاعی کاهش یافت. با افزایش اندازه روشنه، توسکای ییلاقی و بلندمازو از رشد ارتفاعی و سطح فتوستزی بیشتری برخوردار شدند، اما شیردار در روشنه‌های متوسط عملکرد بهتری داشت. بنابراین، پیشنهاد می‌‌شود برای جنگل­کاری­ درون روشنه­‌های بزرگ و یا موقعیت مرکزی روشنه­‌های متوسط از توسکای ییلاقی و بلندمازو و برای جنگل­کاری در روشنه‌های متوسط و یا حاشیه­ روشنه­‌های بزرگ از شیردار استفاده شود.